merdiven 5

🔵 Kötülük düşünemeyecek kadar iyi birine güvenir misin?

🔴 Hayır.

🔵 Neden güvenmezsin. Ne kadar iyi bir insan, aklından kötülük geçirmiyor.

🔴 Bir insanın iyiliğinin, ancak kötülükle muhatap olduğu ölçüde derinleştiğini düşünürüm. İyilik dediğimiz kendi kendine varolan bir ideal değil, ancak kötülüğün varolduğu yerde bir anlamı var. Zihninin köşesinde bile kötülükle karşılaşmamış birinin iyiliğinin derinliği ne kadar olabilir?

🔵 Bu biraz yalınkat bir düşünce gibi geldi bana. Belki kötülükle karşılaşmaya da ihtiyacı yoktur bu insanın. Öyle bir çevresi yoktur. Kötülük yapacak bir durum ortaya çıkmamıştır. İyiliğinin zayıf, sathi olduğunu nasıl söyleyebilirsin?

🔴 Bunlar doğru olabilir, ancak soruyu bana sordun. Ben de içinde yaşadığım hayatta böyle bir insana güvenmeyeceğimi söyledim. Çünkü yaşadığım kadarıyla hayat o kötülük düşünemeyen insanı bir şekilde kötülükle tanıştırır ve ondan sonra ne olacağını, nasıl davranacağını bilemeyiz.

🔵 O halde insanları kötülükten uzak tutmanın yolu onları kötülüğe maruz bırakmak mıdır? Onları eğitmek için arzularının peşinden gitmelerini teşvik etmek mi lazım?

🔴 Buna evet diyemeyiz çünkü insanların böyle sınırsız bir tecrübe imkanı yok. İçinden geçen bütün kötülükleri deneyerek öğrenemezsin. Ancak bir tarafı tamamen yalıtmak, bir tarafı tamamen her şeyi denemek diye iki uç yok. İnsanlara kendi kötülüklerini inkar etmeden ve bütün hepsini denemeden de kötülüğü öğretebilirsin. Kötülüğün ulaşılabilir olması bazılarının, bazı kötülükleri işleyebilecek kadar özgür olmasını gerektirir -- ancak bu ulaşım imkanı ve sonuçlarını görmek, kötülüğün varlığından, düşebileceğinden haberdar olmak habersiz olmaktan daha sağlam insanlar üretir.