menfez 154

Eski bir yazıda Wittgenstein'ın bir aslan konuşabilseydi, anlayamazdık sözüne Dennett'ın yorumu hakkında bir şeyler söylemişim.

Oradaki aslan kelimesini silip, peygamber yazsak acaba ne olur diye düşündüm.

Bir peygamber konuşabilseydi, onu anlayabilir miydik?

Allah bize bir melek gönderseydi diyen müşriklere biz melek gönderseydik, işleri bitirilmiş olurdu diyen En'am suresi 8. ayet de ilgili sayılabilir.

Bir melek konuşabilseydi, onu anlayabilir miydik?

Problem insan dilinin insan için, insan tarafından, insanın ihtiyaçlarına göre şekillendirilmiş olması. Dennett bunun yüzünden bir aslan konuşabilseydi, normal bir aslan olmazdı diyor. Bir peygamber konuşabilseydi, normal insan olmazdı. Bir melek konuşabilseydi, onu sadece insan dilinin sınırları içinde anlayabilirdik. Ve bu yüzden eğer melek de indirilmiş olsa, zaten insanın anlayacağı peygamberden anlayacağından farklı olmazdı. İnkar eden yine ederdi, çünkü melek veya peygamber, sonunda sana aynı şeyleri söyleyecek.

Ben aslanların (ve kaplanların, kuşların ve balinaların) kendi aralarında konuşabildiklerine inanırım. Bugün kızımla seyrettiğimiz bir balina belgeselinde balinalar onları avlamaya çıkmış bir kutup ayısını birbirlerine haber verdiler. Ayı var mı dediler bilmiyoruz, gramerleri var mı, bilmiyoruz, ancak bir şekilde iletişim kurduklarını biliyoruz. Yani konuşuyorlar.

Biz de onların ne söylemiş olabileceklerini biliyoruz. Dünyaları içinde basit hedefleri var. Bize nazaran daha az varoluş kaygısı çektiklerini tahmin ediyoruz. Ancak konuşsalar, onları anlayamaz mıyız? Anlarız, neden anlamayalım. Bizim de benzer dertlerimiz var.

Allah'ın resulüyle konuşması ve onun da ümmetiyle konuşması birbirinden farklı dillerde cereyan etmiş olabilir. Peygamberin bizimle konuşmasına bakıp, Allah bu dili mi kullanıyor? demek biraz uzun atlamak oluyor. Nereye düşeceğimiz belli değil. Ancak peygamberin de bizim gibi bir insan olmasından, söylediklerinin bize dair, bizim dertlerimize dair olduğunu anlıyoruz. Balinaların peygamberi olsaydı, o da Allah'tan aldığı vahyi onlara balina dilinde anlatacaktı. Ancak bu Allah balina dili konuşur demek değil.