menfez 126

Eski felsefecilerin yazdıklarını okuyunca düşünecek çok zamanları olduğuunu ve canlarının hayli sıkıldığına kanaat ediyorum. Bugüne ne faydası olabilir söylediklerinin? İnsan değişmedi diyorlar. O zaman da şimdiki kadar aciz ve beceriksizmiş.

İnsan değişmedi ama insanın bulunduğu ortam hayli değişti. Felsefe dediğimizin veya hayatı nasıl yaşamamız gerektiğini söyleyenlerin gösterdiği yön değişmemiş olabilir ama biz o yolu bugün farklı bir ormanda arıyoruz. İnsan hala ufacık dertleri için dünyayı yakmaya meyleden bir canlı ama bunun için kullandığı araçlar ve dil değişti. İnsan hala güvenilmez ama o zamanlar çürüklüğünü gösterdiği yöntemler farklıymış, şimdi daha farklı.

Hayatında sosyal güvenlik kavramıyla tanışmamış bir insanın, ömrünü memur olarak geçiren birine vereceği hikmet nasıl bir şey olabilir? İnsanın etrafındakilerle iyi geçinmediğinde açlıktan ölmezse kurda kuşa yem olma ihtimali olan zamanlardaki hikmet kıvılcımlarının bizim hayatımız aydınlatması mümkün mü?

Buna çok zaman mümkün cevabını vermek istiyorum. Aradığım dünyanın geçmişte olduğunu ve öncekilerin hayatı bizden daha dolu yaşadıklarını düşünmek, buna inanmak istiyorum. Ancak bu istek bir yerde kendimi kandırmaya yol açıyor. Kişisel olarak benim, diyelim Eflatun, Aristo veya Lao Tzu'dan öğrenecek bir şeylerim olabilir ama bu öğrendiklerim zaten genelde bildiğim ve düşündüğüm şeyler. Kendi düşüncelerime tasdikçi arıyorum, tarihi kişiliklerle confirmation bias. Onları bugüne getirme faaliyetim neredeyse onları bugün kendi istediğim gibi konuşturmak demek. Tam da benim istediğim gibi konuşuyor olmalarının sebebi bu olsa gerek.

O halde ne yapacağız? Hepten mi susturacağız? Geçen yüzyıla kadar söylenenleri bırakıp yeni şeyler mi söylemeye çalışacağız? Sıfırdan başlamanın da bir çözüm olduğu kanaatinde değilim. yapabileceğimiz onları bugün konuşturanın biz olduğumuzu bilerek ve bu sorumluluğu alarak konuşturmak olabilir. Size kendimizi tasdik ettiriyoruz ama bilseniz neden tasdik ettiriyoruz?