demzen 138

"Where there is no definite right answer, we are free. We can choose at will. We also have room for creative improvisation: finding ethical solutions that are not applications of general principles. This stance requires letting go of the fantasy that we could always avoid culpability. We have to accept that, inevitably, we will sometimes make ethical mistakes. Regretting ethical mistakes makes us less likely to repeat them. However, acknowledging their inevitability means that we can let go of ethical anxiety. Ethical maturity is measured by the ability to find good-enough solutions to ethical problems, not by the amount you punish yourself."

Confusion, completion, misery and joy - 22 Şubat 2017'de okumuşum.

Ahlaken mükemmellik imkânsızdır.

Nefes alıyor olmak bile insanı ahlaken sorumlu yapar: Bir şeyler yapmaktan değilse de, dünya bu kadar kötüyken bir şeyleri yapmamaktan sorumlu hale gelirsin.

Dünyada yaşayan diğer insanların dertlerini yayınlamak bir meslek olduğundan beri suçluluktan kaçmak imkansız hale geldi. İnsan olarak çevre için bir felaketim, erkek olarak kadınlar için felaketim, Türk olarak Avrupalılar için, Müslüman olarak Amerikalılar için, trafiğe çıkarak trafikteki diğer insanlar, oy vererek oy vermeyenler için, oy vermeyerek oy verenler için bir felaket ve suçlu hale gelmek mümkün.

Modern dünya birey için bir suçluluk üretim makinesine dönüştü. Ahlaktan anladığımız, üzerinde bir irademiz olmayan pek çok konuda suçluluğu sahiplenmek. Kendimizi daha kötü hissettiğimizde, daha ahlaklı da hissediyor. Modern çağın ahlaki mazoşizmi. İyi olmak büyük ölçüde bu yeni dünyada, eskiden kimsenin sorumluluk almadığı meselelerde sorumluluk alıp, bunu yapamazsa suçluluk duyarak mümkün.

Suçluluk bir yandan üretiliyor ve bir yandan da temizlenmeli. Yeni bin yılın en büyük sosyolojik meselesi bu suçluluğun nasıl bertaraf edileceği. Devlet eliyle bertaraf edilirse buna faşizm diyoruz mesela. Devlet bize sağladığı imkanların ona sahip çıkmazsak elimizden gideceğiniz, bizi biz yapan değerlerin yok olacağını anlatıyor.

Bu suçluluğu din eliyle bertaraf etmeye çalışırsak başka bir şey oluyor. Bilim eliyle daha başka bir şey. Kötüyüm ama iyi taraflarım da var* derken *iyi taraflar* kim eliyle belirleniyorsa suçluluk da onların lehine çalışmış oluyor.

• Kapitalist sömürünün bir parçasıyım ama çevreyi korumak için daha pahalı nesneler kullanıyorum.
• Gürültü yapan çocukları sevmiyorum ama köpeklere mama bırakıyorum.
• Trafikte kimseye yol vermem ama cuma namazlarını hep kılarım.
• Suriyelilerden nefret ediyorum ama vergimi tam ödüyorum.

İnsanın iyi olduğuna, iyi tarafta bulunduğuna ve nihayetinin iyi olacağına inanmaya ihtiyacı var. İnsanları gütmek için en iyi yol da bu görünüyor, suçluluk üretiyorsun, bunun bedelini ödemesini bekliyorsun ve ödüyor. İyi insan olmak için ebediyyen köleleşiyoruz.