demzen 118

(2020 Aralık)

Anlam hesaplanabilir mi? Böyle bir amacı varmış eski felsefecilerin, mantık onlar için bu demek. Düşünmenin kurallarını ortaya koyalım ve bunları düşünenden ayıralım. Ekmek yapmanın tarifini verir gibi, birine düşünmenin tarifini verdiğimizde nasıl düşüneceğini öğrensin.

Güzel bir hayal. Eğer bunu yapmış olsalardı bizim yapay zekayı yapmamız ne kadar kolay olurdu. Düşünceyi hesaplama yöntemini bir cihaza öğretmek çok kolay gelirdi. Bizim bugün yaşadığımız asıl zorluk henüz formalize edilmemiş, ne olduğu bile belli olmayan bilinç gibi bir kavramı yeni icad ettiğimiz makinelerle ikame etmeye çalışmak. Yapılamaz diyen de, yapılabilir diyen de spekülasyon yapıyor.

Ben sistematik bir düşünce pratiği olarak mantığın sınırlarına ulaştığımız kanaatindeyim. Russell'ın Kümeler Teorisinde gösterdiği paradoks, sonra buna yapay sınırlama ile çözmeye çalışması ve Gödel'in her kompleks formel sistemde aksiyomatik ispat edilemeyen doğru önermeler bulunabilir ispatı neticesinde bildiğimiz anlamda mantığın düşünceyi hesap etmek için kullanılmasının imkansız olduğunu düşünüyorum. Bunu Leibniz gibi eskiler bilmiyordu çünkü o zamanlar formel sistemler de bugünkü veya 20. yüzyıl başındaki kadar gelişmiş değildi.