19 Aralık Akşam Konuşması

🐢 Bir süre önce Melvyn Bragg'ın İngiliz Dili Tarihi'ni okuyordum. 1066 yılından sonraki 160 yıl, İngiltere'yi Norman aristokratları yönetmiş. O dönemde İngilizce sadece bir halk dili olarak kalmış. Bizde de 1071'de Anadolu Türklere açılıyor ve ondan sonraki dönemde Türkçe Anadolu'ya nüfuz ediyor.

🐇 Benzer bir süreç olsaydı, Türkçenin de bir süre sonra yerini önceki dillere bırakması gerekmez miydi?

🐢 Benzer bir süreç değil. Anadolu, Allah'ın Britanyası değil. O zaman için dünyanın merkezi burası, taşrası orası. Dil nüfuzunun farklı gelişmesi de bundan olabilir.

🐇 Taleb'in azınlık kuralı var mesela. İngiltere'de bu işlememiş görünüyor. Geleneklerine sadık azınlıkların dili ortak dil olur diyor. İngilizlerin geleneklerine Normanlardan daha sadık olduğu gibi bir sonuç çıkıyor.

🐢 Bence Taleb fazla yalınkat konuşuyor. Lisan neticede sınıfsal bir mesele. Geleneğine sahip çıkmak da bununla ilgili. Anadolu'da Türkçenin galip gelmesinin de arkasında Farsça olmayan ortak dil arayışı olabilir. O zamanlar çünkü yönetici elitin dili Farsça. Türkçe de eski İngilizce gibi bir role sahip görünüyor. Yani aristokrasiden ikrah eden halk, onların dilini benimsemek yerine başka bir dil aramış. İngiltere'de bu İngilizce olmuş, Anadolu'da da Türkçe.

🐇 Neden Rumca değil mesela? Ermenice veya?

🐢 Bunlarda da dini uzaklaşma etkili olabilir. Rumca da bir aristokrasi dili ayrıca. Onun da sınıfsal anlamı farklı olabilir. Ayrıca Taleb'in söylediğini dil öğrenmekte en zorlanan halkın dili ortak dil olur diye anlamak da mümkün. Diğerleri Türklerin dilini öğrenirken, Türkler diğerlerinin dilini öğrenememiş. Kafasız ve kalabalık Türklere mal satacağız diye uğraşırken herkes Türkçe öğrenmiş.

🐇 Dil öğrenmekteki beceriksizlik avantaj mı getirmiş?

🐢 Böyle de denebilir. Bin sene sonra hala aynı durumdayız. Mecbur kalmadığımız sürece kimsenin dilini öğrenmiyoruz. Kimseyi de merak etmiyoruz. Dünya bizi bilsin, bizim dilimizi öğrensin, biz de kendimizi onlardan öğrenelim.