Virgül 4 Aralık -2

Nassim Nicholas Taleb, Antifragile kitabında, robust (sağlam) ve anti-fragile (kırılgan olmayan, gayri hassas, na-kırılgan, anti-kırılgan) kavramlarının farklı olduğunu söylüyor. Biri hiç kırılmayacak kadar sağlam demek, hiç bozulmayacak kadar, ancak diğeri bozulsa da toplanabilecek, yeniden kendini inşa edebilecek.

Ulus devletler mesela sağlamken, şehir devleti konfederasyonları anti-kırılgan. Birinin başşehrini bir defa fethedersiniz ve tüm düzeni değiştirme imkanı olur, bir daha yerinden kalkamaz ama diğerindeki yönetim merkezleri çok olduğu için, şehrin birini alsanız da diğerleri hayatına devam eder. Sağlam sistemler, mekanik ve anti-kırılgan sistemler, organik. Organik sistemlerde parçalar kırılgan ama sistemin geneli anti-kırılgandır. Her gün binlerce hücreniz ölür ve bu sayede daha sağlıklı olursunuz, arabanız ise parçaları bozulunca çalışmaz.

Türkiye'nin İslamcılık macerası aklıma geldi bunları düşünürken. Önceden anti-kırılgan bir kimlikti, üzerinden Atatürk devrimleri geçti ve yeniden yeşerdi ama şimdilerde artık sağlam. Bir partiyle, belli siyasi görüşle, belli politikalarla ve kitsch bir tarihçilikle özdeşleşmiş durumda. Arada muhalif sesler çıkıyor ama ya hain diye bastırıyorlar veyahut umursamıyorlar. Dini müktesebatı, günlük siyasi meseleler için kullanmakta, dava uğruna bir beis görmüyorlar. Davamız, düzenimiz sağlam görünüyor. Sağlam da.

Bununla beraber giderek kırılgan hâle geliyoruz. Sağlamlaşmak bizi alıngan yaptığı kadar kırılgan da yaptı. Türkiye'nin eldeki hükümeti bir defa değiştiğinde, İslamcılığın da siyasi sahneden artık tamamen silineceğini tahmin ediyorum. İnsanların tüm diskurdan bıkması bir yana, menfaat kavgasında birbirine küsmüş tarafların, devletle özdeşleşmiş ve kendini Türkçülüğe yaslamış fikir adamlarının bir daha İslamcılık savunabileceğini düşünmek zor.

Herhalde bu sebeple Türkçülük bu kadar revaç buluyor. İçten içe, milliyetçi düşüncenin anti-kırılgan olduğunun farkındayız. Türkler doğal olarak Türkçü olabiliyor, onun için eski İslamcı-yeni Türkçü bir kesim türedi, Türk Müslümandır, Müslüman Türk'tür gibi abuk sabuk laflarla kendine atlama tahtası yapmaya çalışan.

Türkçülük %100 iktidara gelse, muhtemelen onun sonu da İslamcılık gibi olacak, muhalifken temiz kalmak kolay, hepimiz bunu yaşadık ama bakalım sonumuz ne olacak. Türkiye için iyi tahminler yapamıyorum artık.